GÖRÜNTÜ KURGUSU TEKNİKLERİ

 

 Düz Kurgu: John Ford, Frank Capra gibi yönetmenlerin filmlerinde genellikle düz kurgu kullanımı yaygındır. Bunun temel nedeni ise, öyküyü bölmemesi ve kameranın kendini kesinlikle göstermeyecek akıcı bir şekilde olayların gelişmesini sağlamasıdır.

 

Atlamalı Kesme (Zıplamalı)

Sahnenin içinde bir zaman diliminin atlandığı hissinin verilmesidir. Sıçrama adıyla da bilinir. Bu yöntemi ilk keşfeden Melies kazara keşfetmiş ve bu yöntemle görüntü hileleri uygulanabileceğini fark etmiştir. 30 derece kuralına göre aynı sahneye ait peşpeşe eklenmiş iki çekim arasında 30 derecelik kamera açısı uzaklığı bulunması gerekiyor. Bu yöntemin yanında ölçek değiştirme de yapılabilir. Amatör kamerayla çekilmiş ve kurgulanmamış video hissi yaratır. Aksiyon sahnelerde tempoyu yükseltebilir. Uzun süren bir işlemin sadece önemli anlarını gösterip sahneyi eskilterek hızlandırabilir. Karakterin aceleciliğini dağınık algısını ve ruh durumunu yansıtmaya

 

Eşlemeli Kesme

Bir sahenden diğerine geçerken, görsel ya da içerik bakımından birbirine benzeyen öğeler arasında yapılan kesmedir. Eşlemeli kesmede benzerlik ilgisi, biribirine benzer geometrik şekillerin eşlenmesiyle  sağlanabileceği gibi, çerçeve içi konumlandırmaların, renklerin veya hareketlerin eşleştirilmesiyle de yapılabilir. Genellikle zincirleme geçiş (dissolve) yöntemiyle yapılır.

 

Çapraz Kesme

Paralel kurgu da denilir. İki aksiyon çizgisindeki eylemde bulunan karakterler ya da yapılan eylemler arasında paralellikler ya da karşıt olduklarını vurgular. Gerilim ve heyecanı artırmak, ilgiyi arttırmak için kullanılır. Griffith bu yöntemi ilk bulan kişi olmasa da ilk kurumsallaştıran kişidir.

 

Uzun çekim (Long Shot)

Kamera kapatılmadan uzun süreli yapılan çekimleri anlatır. İlk kez Lumiere Kardeşler bu tekniği kullanmıştır. Ancak bu kurgu imkanlarının gelişmemesi nedeniyle zorunluluktan yapılan çekimlerdir. Daha gerçekçi bir his yaratır. Rus Hazine Sandığı filmi için 1,5 saatlik çekim yapılmış 2.000 den fazla oyuncu rol almıştır. Aynı zamanda İp(rope) 80 dakika boyunca sadece 10 kesme yapılır.

 

Kısa Kesme (flashes)

Çok kısa kesilmiş çekimlerin birbirine eklenmesiyle oluşturulmuş film parçasıdır. Çok şey göstererek bilgilendirmek, zihinsel bozuklukları veya travma sonrası hatırlamayı göstermek, seyirciyi gerginlik ve sıkıntıya sokmak şoka uğratmak gibi durumlar için de kullanılabilir.

 

Kesme Geciktirmesi (suspense time)

Seyirci üzerinde gerginlik yaratan bir olayın sonuçlanması veya sonucun izleyiciye gösterilmesi geciktirilerek seyircinin merak, ilgi ve endişesi üst seviyede tutulabilir.

 

Parça (subliminal cut)

Film içinde ilk kez ürün yerleştirmede olarak karşımıza çıktı. Reklam ve propoganda amaçlı kullanılır. Çok kısa süre ekranda kalan görünlerin seyircinin bilinç düzeyinde algılanması, yönetmen ve kurgucunun bu parçayı ekranda ne uzunlukta tuttuğu ile alakalıdır.

 

 

Montaj Sekans (montage sequences)

Zamanın geçişini ya da olayın aşamalarınıı hızlandırarak anlatmak için kullanılan bir tekniktir. Filmin içinde önemli yer tutmayan veya detaylı gösterilmesi gerekmeyen, ama öıkartılması da eksikliğe sebep olan sahneler montaj sekans tekniği ile hızlı kesmelerlele peşpeşe sunulur.

 

Yinelemeli Kurgu (overlapping editing)

Yinelemeli kurgu, önemli ve hızlı bir aksiyon anının, farklı kamera açılarından veya farklı uzaklıklarından tekrarlanarak sunulmasıdır.

 

 

Geriye Dönüş(flashback)

Filmin zaman içinde ileriye doğru gidişini bozarak geçmiş bir zamana geri dönmektir. Bu geriye dönüş, dramatik etki oluşturmak amacıyla olabileceği gibi hikaye, gereği de olabilir.

 

İleriye Sıçrama(flash-forward)

Şimdiki zamandan ilerdeki bir zamana yapılan sıçramadır. Gereksiz sahneleri atlayarak filmin akışını hızlandırmak veya ileride olacak bir olayı önceden sergileyerek dramaya farklı bir anlam kazandırmak gibi amaçlarla yapılabilir.

 

Geriye Gidiş(reverse)

Filmlerde anlatı ileri doğrudur. Ancak nadiren anlatı geriye gidişler yapılarak zenginleştirilir. Momento (Akıl Defteri) kurgu tarihinde kurgusu geriye doğru ilerleyen tek filmdir.

 

Geriye Oynatım (backward)

Film bandının geriye doğru oynatılmasıdır. İlk kez Lumiere Kardeşler tarafından efekt elde etmek için kullanıldı.

 

Ağır Çekim (slow motion)

Normalde sinema kameraları sinyede 24 kare görüntü çeker. Video görüntüleri de PAL sistemlerde saniyede 25 kare, NTSC sistemlerde 29,97’dir. Ağır okuma filmin ya da videonun ağır okunmasıyla görüntünün yavaşlaması şeklindedir. Oysaki bu kare sınırlaması ağır okumamım istenen netlikte gerçekleşmesini engeller. Hızlı ve hareketli görüntülerde bulanıklaşma meydana gelir. Günümüz kameraları 60, 90 hatta 120 kare çekebilmektedir. Bu hızlara Arri III ya da 435 ya da Panavision Panastar II gibi kameralar ulaşır.

 

Hızlı Çekim (fast motion)

Hareketin gerçek hızından daha yüksek hızda gösterilmesidir. İki yolla gerçekleştirilebilir. 24 kare yerine 16 kare çekmek gibi ya da normal hızda çekilip hızlandırılması. Bir de günümüzde bazı HD kameralarda da bu özellik bulunuyor.

ATLAMALI KURGU
ÇAPRAZ KURGU
Uzun Çekim
AKAN ÇEKİM
Kısa Kesme
AĞIR ÇEKİM
Montaj Sekans
Kesme Geciktirmesi
Parça Kesme

Devamlılık Kuralları

KURGU KURALLARI (Sinemasal Devamlılık)

 

Görsel Devamlılık (Devamlılık Kurgusu)

 

İki türlü yöntem bulunur. Biri derleme kurgu denilen farklı kaynaktan metaryallerin bir araya getirildiği kurgu, ki burada bu görseller birbirleriyle görsel bir birliktelik kurmak zorunda değildir.

 

Dramatik yapımlar ise aralarında görsel bir bağ kurulan ve izleyici tarafından tek bir parçadan oluşuyormuş gibi algılanan yapımlardır. Bu tür yapımlarda devamlılık önemlidir. Ve bu devamlılık çekim ve kurgu sureçleriyle birlikte oluşturulur. En iyi kurgu izleyicide kurgu hissi uyandırmadan yapılan kurgudur. Görünmeyen kurgu da denilir.

 

İçerik Devamlılığı

Sahnede görünen bütün kişi ve eşyaların şekil durumlarıyla ilgilidir. Kolunda saat olan birinin bir sonraki planda kolunda satin olmaması içerik devamlılığını bozan bir örnektir.

 

Hareket Devamlılığı

Bir planda hareket eden kişi ya da nesnenin bir sonraki planla tutarlılık sağlamasıdır. Örneğin ilk planda saga doğru giden bir arabanın bir sornaki planda sola doğru gitmesi. Ya da ilk planda oturmak için masaya yönelen birinin bir sonraki planda tekrar aynı hareketi yapması gibi…

Konumda Devamlılık

Kişi ve eşyaların konumunun devamlılığı ile ilgilidir. Seyirci olayları sadece kameranın gözünden gördüğü için konum ve seyircide yaratılacak yön hissi kameraya gore oluşturulmalıdır.

 

 

Zamanda Devamlılık

Filmsel zamanın en akıcı ve çarpıcı biçimde kullanılması önemlidir. Hatta zaman zaman anlatılan hikayeyi zenginleştirmek amacıyla bazen ileri bazen geriye sıçranır, rüyalar görülür, anılara gidilir. Burada önemli olan seyircinin kafası karıştırılmadan anlatma yolunu bulmaktır.

 

Filmde hem kesintisizliği sağlamak yani devamlılığı sağlamak hem de izleyicide bir mantık hatası yaratmadan yapılan kesmeye “devamlılık kesmesi” denir. 

SES

Resim

Sesin Şiddeti

Sesin zayıf veya kuvvetli olmasına (uzaktan veya yakından duyulabilme özelliğine) sesin şiddeti veya gürlük denir. Ses şiddeti, sesin şiddetli veya zayıf işitilmesini (uzaktan veya yakýndan duyulabilmesini) sağlar. 
Sesin şiddeti, ses dalgalarının enerjisine ve genliğine bağlı olup bunlarla doğru orantılıdır. Ses dalgalarının genliği arttıkça sesin enerjisi ve sesin şiddeti artar. Genliği fazla olan ses dalgalarının oluşturduğu sese şiddetli ses denir.
 Ses dalgalarının genliği azaldıkça sesin enerjisi ve sesin şiddeti azalır. Genliği az olan ses dalgalarının oluşturduğu sese zayıf ses denir. 
Ses şiddetinin ölçüsüne ses düzeyi denir ve ses düzeyi birimi desibel (dB) dir.

Resim

Sesin Yüksekliği – Dalga Boyu Frekans’la bağlantılıdır. Dalga boyu arttıkça frekans azalır, dalga boyu azaldıkça frekans artar.
Çevrede bulunan ses kaynaklarının ürettiği ses dalgalarının yüksekliği yani incelik ya da kalınlığı, sesin frekansına bakılarak belirlenir.

 

Resim

Ses kaynağının 1 saniyede ürettiği dalga sayısına veya ses kaynağının 1 sn’deki titreşim sayısına frekans denir. 
Sesin yüksekliği, ses kaynağının titreşim hızına yani frekansına bağlıdır ve doğru orantılıdır. Ses kaynaklarınınn frekansı yani titreşim hıızı arttığı zaman sesin yüksekliği artar ve ses ince (tiz) çıkar. Frekansı yani yüksekliği fazla olan sese ince ses denir.
 Ses kaynaklarının frekansı yani titreşim hızı azaldığı zaman sesin yüksekliği azalır ve ses kalın (pes) çıkar. Frekansı yani yüksekliği az olan sese kalın ses denir.

 

Dalga boyu arttıkça frekans azalır, dalga boyu azaldıkça frekans artar.
Çevrede bulunan ses kaynaklarının ürettiği ses dalgalarının yüksekliği yani incelik ya da kalınlığı, sesin frekansına bakılarak belirlenir.

 

Sesle ilgili tanımlar:

 

Dış ses: Anlatıcı sesidir.

Atmosfer: Yağmur, Trafik, Doğa sesleri

Foley: Jack Foley’in bulduğu yöntemdir.

<p><a href=”http://vimeo.com/90142820″>efektfoleysanatcilari</a&gt; from <a href=”http://vimeo.com/cantekin”>CAN</a&gt; on <a href=”https://vimeo.com”>Vimeo</a&gt;.</p>

 

+ Dublaj için ses kanalları miksli mi yoksa miksizmi çalışmak doğrudur?

Dublaj için ses kanallarını miksiz çıkış almak gerekir.

 

Ses Kurgusunda ilk 4 kanal diyaloglara ayrılır, 2 kanal foley, iki kanal efektler, iki kanal atmosfer, iki kanal müzik için ayrılmalıdır. Daha sonra mix yapılarak bu kanallar diyalog, müzik ve efektler olarak 3’e düşürelebilir. Dublaj için bu farklı kanallara kayıt önemlidir. Bu sayede filminize farklı dillerde dublaj yapılabilir. Televizyonda ise 1 kanal röportaj, 1 kanal metin (dış ses), bir kanal müzik, bir kanal efekt olarak ayrılabilir.

ResimResim

 

EQ efektler: Frekans Ayarları: Bir sesin telefondan gelir gibi duyulmasını istiyorsanız bu efektleri kullanırsınız. Bas frekansları kısıp tiz frekansları çıkarmanız gerekir. Arkada klima sesi duyuluyorsa bası kısarak arkadaki sesi yok edebilirsiniz..80Hz altı alt frekans sesleri silebilir. Örneğin Rüzgar…

Final Cut ile uyumlu çalışan Soundtrack Pro yazılımı ses efektleri ve efekt sesler konusunda yardımcı bir programdır.

Gürültü nasıl azaltılır?

Izotope RX görültü azaltmayı sağlayan bir yazılımdır. Ayrıca kısıtlı da olsa her non-linear sistemde de gürültüyü azaltıcı ses efektleri bulunmaktadır.

Reverb: Sesi yankılandırmak için kullanılır.

Reverse: Sesin ters okunmasını sağlar.

Sinyal jeneratörü: Düz sinyal sesi üretilir. 1KHZ frekansında ve 0 dB yüksekliğindeki bip sesidir. Mümkünse miksaja başlamadan once ya da banda kayıt almadan once bu sinyal döşenir. Bu sayede yapılacak ayarlarda referans alınmış olur.

 

 

Mikrofonlar:

Resim

Omni Directional

Her yöne duyarlı mikrofonlardır. Herr yönden yani 360 derecelik bir açıdan gelen sesleri algılar.

 

Unidirectional (Cardioid)

Tek yönlü mikrofonlardır. Tabi ki arkadan gelen sesleri de kaydederler.

 

Bidirectional:

İki yönlü mikrofonlardır. Bu algılama türü özellikle röportaj çekimlerinde pratiktir.

 

Super Cardioid:

Mikrofon yanlara ve arkaya duyarlılık azaltılmış uzaktaki sese duyarlı hale getirilmiştir.

 

Kurguda ses ile ilgili dikkat etmemiz gerekenler;

Ses kaydının ortamı nasıl? Yankılımı, basık tavanlı mı? Örneğin bir metin sesini aynı ortamda almak sesleri bağlarken önemlidir. Bu sayede ses devamlılığı sağlanır.
Sesin alındığı cihazlar mono mu stereo mu? Cihazlar mono ve siz streo montaj yapacaksanız sesi sağlıklı duyamazsınız.
Siz iki kanal stereo yayın yaptınız ama televizyonunuz mono ses nasıl duyulur? Televizyonda sesler istenilen kalitede duyulmaz. Kayıplar olur.
Ses convert işlemi için programlar nelerdir? Görüntü convert programlarından Apple için Mpeg Streamclip ve itunes programları sesleri istediğimiz formata çevirmemize yardımcı olur.

 

Stereo Ses: İki kanal sesten oluşur. İnsan algısında derinlik yaratır. İki hoparlörden farklı farklı ses ve tınılar gelir.

 

Mono Ses: Tek bir kanal sesten oluşur. İki hoparlörden de aynı seviyede ve eşit şekilde gelir.

 

 

 

Çevreleyen ses ( Surround)

 

Resim

5.1 ve 7.1 ses kanalı daha fazla gerçekliğe yaklaştırır. Standard surround kurulumu önde bir streo sağ-sol ve ortada diyalog kanalıyla arkada surround sağ-sol kanallardan oluşur. 5.1’in 1’i ise alt bas frekansları içeren sub woofer kanalına karşılık gelir.

+Sessizliğin Sesini kullanmak nedir?

Sesin olmadığı bir ortam yoktur. Her ortam bir sesten oluşur. Dolayısıyla sessizliğin olmadığı bir dünyada kurgu yaparken hiç ses kullanmamak seyircide kurgu sırasında yabancılaşma yaratır. Ses devamlılığı ve gerçek dünyayı yansıtmak adına ortam ne kadar sessiz olursa olsun ses kullanmak gereklidir.

 

SES Senkronu Nedir?

Görüntünün sesle bir arada yürümesine ses senkronu deriz. Diyelim ki bir röportaj yaptınız. Eğer kişinin görüntüsüyle, yani ağzıyla kulaklarınıza gelen ses eş değilse bu asenkron yani senkron olmayan senkronu kaymış bir görüntüdür. Bu durumlarda sesi ileri ya da geri alarak görüntüyle eşlemesi sağlanır.

 

 

Ses Sıkıştırma :

Video formatlar gibi her dijital ortamda olduğu gibi sesler de dijitalleştirilirken sıkıştırılır ve o sayede harddiske veri olarak yazılır.

Sıkıştırılmamış formatlar:

CDA, Aiff ve AU, PCM, Wav, Flac, MAC

Sıkıştırılmış Formatlar:

mp3, aac, wma

Temel Kurgu Kuralları

 

 

1-     Fark Yaratmak ve Planın Ölçeğine Göre Kurgu: Bir plan yine benzer bir plana bağlanırsa sıçrama yaratır. Bu nedenle iki plan arasında bir farklılık yaratılması gerekir. Kadrlar arası ölçek farkı yeterince büyük değilse seyirci kesmeyi daha kolay algılar. Bir Plan ölçeği atlanarak bağlanan kadrlar izleyicide daha az rahatsızlık yaratır.

 

2-    Aks Çizgisini Korumak Gerekir

3-    Hareketin Evrelerini Tutturmak: Her hareketin evreleri aşamaları vardır. Örneğin yürüyen bir insanın bile bir devinimi, ritmi vardır.  İki planı ardarda bağlarken işte buna dikkat etmeliyiz.

4-    Hareket Hızını Tutturmak gerekir. (Tempoya Göre Kurgu)

5-   Çerçeve Dengesinin Devamlılığını sağlamak gerekir.

6-   Işık Devamlılığını Sağlamak Gereklidir.

7-    Renk Devamlılığı gerekir.

8-   30 Derece Kuralı: Aynı ölçekte aynı plan arkaarkaya gösterilecekse bir önceki plandan 30 derece farklı olması gerekir.

9-   Kamera Hareketleri: Herhangi bir kamera hareketi başka bir kamera hareketine bağlanabilir. Kamera hareketliyse hareketsize bağlanmaz. Seyirci bu şekilde kesmeyi görür.

10-Buzdolabı Kesmesi: Yaptığınız hatalar nedeniyle planları bağlayamadığınızda kullanacağız planlara, bağlayıcı planlara verilen isimdir.

11-     Bakış Yönüne Göre Kurgu

12-    Hareket Yönüne Gore Kurgu

13-   Asıl Kitlenin Hareket Yönüne Göre Kurgu

14-    Kadrajın Kompozisyonuna Göre Kurgu / Dikkat Merkezine Göre

Film Uzayı ve Zaman

Görüntülü Anlatım

 1-     FİLM UZAYI

Bizler nesneleri objeleri etrafımızı üc boyutlu olarak algılarız. Oysaki sinemanın iki boyut özelliği vardır. Bu nedenle istediğimiz şeyi istediğimiz şekilde, doğru bir biöimde anlatabilmek için belirli kurallar belirlenmiştir. Film uzayı bu kurallara gore belirlenir.

a- Ekran Coğrafyası:

 Le Jour Se Leve (Daybreak – 1939)

The Battle of Algiers (Cezayir Bağımsızlık Savaşı)

The Bride Wore Black (Siyah Gelinlik)

The Shining – Stanley Kubrick

North by North West – Hitchcock

 

 b- Uzaysal İlişkiler (Çekim açıları)

Kuşlar

2-    ZAMAN

 A)Gerçek Zaman ve Film Zamanı

The Passenger

The Baby Carriage

B) Zamanın Görünmeyen Kısaltılışı

Knife in the Water

The Bride Wore Black

The Battle of Algiers

C) Zamanın Görünür Biçimde Kısaltılması

Miracle in Milan

Citizen Kane

A Space Odyssey

D) Zamanın Uzatılması

One Flew Over the Cuckoo’s Nest (Guguk Kuşu)

The Bride Wore Black (Siyah Gelinlik)

 

E) Karma Zaman Düzeyleri

Hiroshima Mon Amour

The Passenger

The Travelling Player

NOT: Bob Foss’un dilimize çevrilen Sinemada ve Televizyonda Anlatım Teknikleri ve Dramaturji kitabından kavramlar üzerine detaylı bilgi edinebilirsiniz.

Kodek Nedir? Sıkıştırma Formatları….

Kodek Nedir? Video, Müzik ve Resim sıkıştırmaya yarayan sistem dosyaları demektir. Her kodek farklı algoritmalarla çalışır.

 

En bilinen Video sıkıştırma Biçimleri

 

AVI:

Audio Video Interleave baş harflerinin kısaltılmış şeklidir. Microsoft’un Windows standartlarındaki video formatıdır.

 

Divx:

Digital Video eXpress’in kısaltılmış şeklidir. DivX, MPEG-4 teknolojisi tabanlı bir dijital video sıkıştırma formatıdır. Disney, Dreamworks, Paramount ve Universal dahil olmak üzere birçok büyük Hollywood şirketleri tarafından önplana çıkarılan DVD-ROM formatını ifade eder. 

 

DivX HD:

Yüksek Çözünürlüklü (HD) DivX formatını belirtir. DivX HD altı kanallı, 5.1 Dolby Digital Surround ses desteği ve 4Mbps de 720p HD çözünürlükte video sağlar. DivX HD içerik PC ile veya DivX HD destekli DVD oynatıcı ile HD olarak izlenebilir.

 

MPEG 1

Moving Picture Experts Group olarak bilinen MPEG, ISO nun çalışan bir grubudur. Terim aynı zamanda grup tarafından geliştirilen dijital video sıkıştırma standartları ve dosya formatlarının ailesi durumundandır. MPEG genellikle Windows, Indeo ve QuickTime gibi video formatlarından daha iyi kalitede video üretir. MPEG videoları işlemek için öncesinde playerların ilgili kodekleri barındırması gerekir.

 

MPEG-2: Tam CD kalitesinde ses ile 720×480 ve 1280×720 @ 60 fps çözünürlüğü ve hızında video sağlar. NTSC standardı dahil olmak üzere yaygın TV standartlarını ve hatta HDTV de kullanılır. MPEG-2 standardı DVD-ROM tarafından da kullanılır. MPEG-2 birkaç GB içine 2 saatlik video sıkıştırabilir. DVD’deki görüntü MPEG2 sesler de AC3 formatında sıkıştırılır.

 

MPEG-4: Bir grafik ve video sıkıştırma algoritması olan MPEG-4, MPEG-1,2 ve Apple QuickTime teknolojisine dayanır. Wavelet tabanlı MPEG-4 dosyaları JPEG veya QuickTime dosyalarından daha küçük olduğundan daha dar bir bant genişliği üzerinden video ve görüntüleri aktarılabilmektedir.

 

QuickTime:

AppleComputer tarafından geliştirilen bir video ve animasyon sistemidir. QuickTime, Macintosh işletim sistemine gömülmekte, video ve animasyon içeren Mac uygulamalarında kullanılmaktadır. PC’ler QuickTime formatındaki dosyaları çalıştırabilmektedir fakat öncesinde ilgili sürücünün yüklenmesi gerekir. QuickTime Cinepak, JPEG ve MPEG dahil olmak üzere birçok kodlama formatlarını destekler. QuickTime AVI formatının da dahil olduğu diğer video formatındaki standartlar ile rekabet halindedir.

 

WMV:

Windows Media dosya formatıdır.

 

WMP:

Windows Media Player dosya formatıdır.

 

VOB:

Video Object’in kısaltması olan VOB bir DVD video dosya formatıdır. VOB yapısal olarak video, ses ve alt yazıları birleştirmek için birkaç tane multiplex içermektedir.

 

 

H264: MPEG4′ ten %25 daha iyi sıkıştırma gerçekleştirir. Ayrıca iyi resim kalitesi, en küçük dosya boyutu, DVD kalitesinde video, network üzerinden daha verimli video aktarımı gibi özellikleriyle kendinden önceki kodeklere fark atar.

 

.avi uzantınız olabilir ama kodeğiniz xvid veya divx olabilirYa da Mpeg4 olabilir

 

Konvert programları Nelerdir?

 

Mpeg Streamclip

Episode

Conopus

Adobe Encoder

Interlaced(Geçmeli) ve Progressive(Tek Geçişli) Tarama

Interlaced: (Geçmeli)

Bu toplam tarama hatlarının yarısında videonun yarısı gösterilmekte daha sonra bizim beynimiz ve gözlerimizin fark edemeyeceği hızda ardında (saniyenin 30′da 1′i) diğer yarısı diğer tarama hatlarında gösterilmektedir.

Resim

Interlaced tarama tüm dünyada yıllardır analog kamera, televizyon ve VHS videolarda kullanılmaktadır. Günümüz HD yayınlarında da sıkça kullanılmaktadır. Örneğin TRT HD ve LIG TV kanalı 1080i çözünürlükte yayın yapmaktadır. Fakat ileride yerini progressive taramaya bırakması beklenmektedir.

 

Upper Field: 1,3,5,7

Lower Field: 2,4,6,8

 

 

Progressive: (Tek Geçişli) ise görüntünün tamamı saniyeden 60′da bir hızla gelir ve sonra yerini diğer görüntüye bırakır. Böyle olunca interlaced’da resimlerin değişmesi esnasında meydana gelen küçük titremeler ortadan kalkar ve daha net bir görüntü elde edilir. Film kareleri tek bir karede oluşturulur. Ve Progressive olrark tanımlanır.

 

Hızlandırma ve yavaşlatma işlemleri sonrası görüntüde field sorunları yaşayabilirsiniz. De-interlaced efekti bu soruna çözüm bulur. Ancak bir başka yöntem görüntüyü convert sırasında progressive hale getirmektir. Ama bu da görünütünün bir miktar kaybına neden olur.

 Resim

 

Piksel Nedir? 16:9 ve 4:3 oranları…

 Closeup_of_pixels

Görüntüyü oluşturan her bir noktacığa pixel denir. Bir pixelin renk aralığı ne kadar fazla ise o pixel de renk havuzunda gerçeğe daha yakın bir renk verecektir. Buna renk derinliği denir. Genelde

“bit ” olarak ifade edilir. 1 bit renk derinliğine sahip bir noktacık 2 adet renk alabilir.

 1 kare için pixel sayısı;

720 x 576 x 3 = 1.244.160

25 kare için pixel oranı;

25×1.244.160 pixel = 31.104.000

saniyede akan pixel sayısıdır.

4:3 oranında bir görüntüyü 16:9 halde izleyebilir miyiz? Nasıl?

 

Görüntü Sinyali

 

RGB: Red Green Blue değerleri iken

YUV:Y:Parlaklık, U:Hue(Renk), V:Saturation(Doygunluk)

Anlamına gelir ve görüntü sinyali bu bilgileri barındırır.

Sample Rate sabittir çünkü bir kare 720×576 pixeldir. 720x576x3= 1.244.160 pixeldir.

Saniyede 25 karemiz olacağı için 25X1.244.160=31.104.000 Saniyedeki pixel sayımızdır..

Şimdide Bit depth yani renk derinliğine karar vereceğiz.

Renk Derinliği

Bir piksellik görüntünün renk paletinde kaç renk olduğu görüntünün derinlik adı verilen özelliği ile açıklanır. Piksellerin kırmızı, yeşil ve maviden türetilen kendilerine ait renkleri vardır. Renk derinliği bu renklerin miktarını belirler. Renk derinliği artırıldığında pikselin alabileceği renk sayısı da artırılmış olacağından ekranda renkler gerçeğe daha yakın görüntülenirler.

Görüntüyü oluşturan her bir noktacığın (piksel) alabileceği renk aralığı ne kadar fazla ise o noktacık da renk havuzunda gerçeğe daha yakın bir renk alacaktır. Buna renk derinliği denir. Genelde “ bit ” olarak ifade edilir.

1 bit renk derinliğine sahip bir noktacık 21 = 2 adet renk alabilir. (siyah ve beyaz)

2 bit renk derinliğine sahip bir noktacık 22 = 4 adet renk alabilir.

RGB, monitör ve televizyonlarda kullanılan renk uzayıdır. Bunun yanında CMYK adlı baskılı medyalarda kullanılan diğer bir renk uzayı daha vardır. Ancak CMYK renk uzayını burada incelemeyeceğiz.

Kanal başına 8 bit renk derinliği seçersek her kanalda da 256 farklı renk tonu ifade edebiliriz. Bu toplamda 16,7 milyon (bit)renk ifade edebileceğimiz anlamına gelir. Film için bu oran 14 milyar bit saniyelik veri hızıdır. HD tvler için bu oran 1,5 milyar bit sndir.

25 karede yani bir saniyede 8 bit renk derinliğimiz var ise

8 bit x31.104.000/1024 = 29,66 MB

Bu durumda bir cd sadece 23 saniyelik bir videoyu alabiliyordu. Bu nedenle de sıkıştırma yani compression yöntemi keşfedildi.

 

4:3 ve 16:9 oranları…

Aspect Ration olarak da bilinen iki türlü oran bulunur. Bunlar 4:3 ve 16:9’dur. 4:3 filmi 1.33, 16:9 geniş açı filmi ise 1.77 ekranlarda gösterebilirsiniz. Ancak günümüzde bu iki format birbirinden keskin çizgilerle ayrılmamaktadır. Örneğin hala herkes 16:9 ekranlara geçmiş değildir. Diyelim ki herkes 16:9’a geçti peki 4:3 arşiv görüntüleri ne olacak? Filmler ne olacak?

Günümüzde çeşitli teknikler sayesinde 16:9 ekranlarda 4:3, 4:3 ekranlarda, yayınlarda da 16:9 görüntüler gösterilebilmektedir. Bunlar;

4:3’ü 16:9’a uydurmak için;

1-      4:3 görüntüleri sağdan soldan esneterek 16:9’a çevirirmek. (Bu durumda görüntüleriniz yayılacaktır.)

2-      4:3 görüntüleri hiç oynatmadan olduğu gibi 16:9 alanın içine sürüklemek (Sağda ve solda siyah alan kalacaktır)

 2014-03-04_23-04-11      2014-03-04_23-04-39

16:9 görüntüyü 4:3’e uydurmak için;

1-      16:9 görüntüyü 4:3 oranında hazırlanmış alana olduğu gibi sürüklemek(Bu durumda üstte ve altta siyah boşluk kalacaktır. Buna kaş ya da letterbox deriz.)

2-      16:9 görüntüyü üstten ve alttan çekerek 4:3 görüntüye yerleştirmek (Bu durumda da görüntüler yukarı doğru uzayacaktır.)

     2014-03-04_23-03-32    2014-03-04_23-02-58        

Görüntü Sistemleri (PAL ve NTSC)

Resim

 

Pal Video Sistemi: Türkiye’yi de içine alan SD video sistemini tariff etmekte kullanılır. 720×576 pixel oranını ifade eden, saniyede 25 kare çeken sistemdir. 50 interlaced(geçmeli) olarak akar.

 

NTSC Video Sistem: 720×480 boyutunda saniyede 30 (29,97 kare) kare ve 60 interlaced (geçmeli ) olarak akar. National Television Standards Committee – Ulusal Televizyon Standardları Komitesi adlı kuruluşun isminden türetilmiştir. Kuzey Amerika ve Japonya’da hala bu standart kullanılmaktadır.

Bu iki sistemi biribirine çevirebilirsiniz. Ancak aradaki 5 kare hız farkı nedeniyle NTSC sistemdeki görüntü PAL’e çevrildiğinde 5 kare kare daha hızlı okunmuş olacaktır. 

 

Sinemada Formatlar

Filmleri kolayca çekmek ve dağıtmak için standardlar belirlenmesi gerekiyordu. 1900’lü yıllarda 35 mm bu standartlardan biri olarak belirlendi. 35 mm fotoğraf filminin genişliğinin ölçüsünü belirtir. 35 mm film negatifinin fiziksel ölçüsünü belirtir. Film çekerken pek çok çekim oranı kullanılabilir.

Ancak en yaygın kullanım;

Sinemascope (2.35) denilen, anamorpic lensler kullanılarak çekilen formattır. Bunlar dışında Cinerama (2.59), Vistavision (1,85) Superscope, Technirama, Vistarama, Cinemiracle, Panavision (2.20), MGM 65(2.76)

Resim

35mm dışında  16mm ve 8mm başka film formatları da bulunur. Reha Erdem’in “Korkuyorum Anne” filmi 16mm filmle çekilmiştir. 65 ve 70 mm (2.20) filmler de vardır ama bunlar maliyetleri nedeniyle çok sık kullanılmamaktadır. 2001 “Space Odyssey” 65mm kullanmıştır. Günümüzde Dijital Video’nun gelişmesiyle artık 4K (Ultra HD) filmler aynı çözünürlükte projektörlerle gösterilmektedir. 

Son dönemde ise Red kamera gibi kameraların ortaya çıkışıyla 2K ve 4K hatta 8k çözünürlüklerle sinema filmleri çekilmeye başlandı. Red kamerayla çekilen ilk film “Yüzüklerin Efendisi” filminin de yönetmeni olan Peter Jackson’un 2008 tarihli kısa filmi “Crossing The Line” filmidir.

DCP dediğimiz sistem, (digital cinema package)  digital formatta çektiğiniz filmi hiçbir banyo, negatif ve pozitif baskı vs işlemlerine gerek duymaksızın bilgisayarda kurgulamanız ve renk ve ses miksajı işlemleri sonrası sinema salonunda bulunan ana sunucuya (server) aktarmanız ve oradan perdeye yansıtmanızdan ibarettir. Bütün ağırlığı 2 kg olan bir film düşünün. Kargo masrafı yok. Çizilme derdi yok. Makinistin kısaltma şansı yok. Gümrük işlemleri kısa, saklama muhafaza ama en önemlisi çoğaltma basit. Koyduğunuz şifre ile sinemacının iade etmemesi halinde tekrar gösterme şansı yok.